Jak pomagamy młodzieży z Ukrainy kształtować swą ścieżkę edukacyjną w Polsce?

2023-11-06

Dzięki współpracy z ukraińską młodzieżą UNICEF stworzył innowacyjne narzędzie edukacyjne. Jego celem jest pomoc młodym osobom w lepszym zrozumieniu możliwości szkolenia zawodowego w Polsce.

14-letnia Marta zawsze była dobra z arytmetyki. We Lwowie, gdzie dorastała, była najlepsza w klasie matematycznej. Teraz mieszka w Krakowie, dokąd przeniosła się z mamą po wybuchu wojny w Ukrainie.

Siedząc w klasie, której ściany pokryte są twierdzeniami i wzorami, zamiast podekscytowania, czuje podenerwowanie i znudzenie. Choć jest w tym samym wieku co inni polscy uczniowie ósmej klasy, uczy się materiału, który już przerabiała rok temu w Ukrainie.

Podobnie jak wielu jej przyjaciół Marta nie może się doczekać dorosłości. Dla niej oznacza to pójście na uniwersytet, skończenie studiów i zostanie nauczycielką matematyki. Spędzanie roku na powtarzaniu materiału w polskiej szkole oddala ją od celu. Wyczuwając stres córki, matka Marty zaczęła szukać innych opcji kształcenia.

Zwróciła się do Słonecznej Przestrzeni Wsparcia – ośrodka wspieranego przez UNICEF. Spotkała tam wiele ukraińskich matek, które borykały się z podobnymi problemami ze zrozumieniem polskiego systemu edukacji, próbując zapewnić swoim dzieciom odpowiedni poziom nauczania. Sporo rodziców inwestuje w drogich korepetytorów, wysyła dzieci do szkół w innych krajach europejskich, a nawet z powrotem do Ukrainy. Pracownicy ośrodka byli w stanie zaoferować zajęcia z języka, polecić odpowiednie przewodniki edukacyjne przygotowane przez miasto i wskazać szkoły, które przyjmują uczniów niemówiących po polsku.

Ale jak wybór tych różnych możliwości wpłynąłby na przyszłe szanse Marty i jej ewentualny powrót do Ukrainy? Dziewczyna potrzebowała więcej informacji przed podjęciem decyzji o wyborze szkoły.

* Między dwoma systemami

– Niektórzy ludzie nie chcą podejmować decyzji. Nie chcą zaczynać niczego nowego, ponieważ w każdej chwili może się pojawić szansa powrotu – mówi Joanna Markielowska, zastępca dyrektora Słonecznej Przestrzeni Wsparcia w Krakowie.

System szkolnictwa polskiego różni się od ukraińskiego. Joanna spotkała wiele nastolatek takich jak Marta, które nie chcą poświęcać dwóch dodatkowych lat w polskiej szkole oraz są narażone na dodatkowy stres ze względu na trudności w porównaniu wyników w nauce zdobywanych w Polsce z systemem panującym w Ukrainie.

– Możliwości dla ukraińskich nastolatków różnią się w zależności od tego, ile mają lat, w jakim mieście się osiedlają, a także kiedy przyjechali do Polski. Wiele szkół oferuje zajęcia przygotowawcze, aby dać uczniom z Ukrainy szansę na pozostanie w swojej klasie z dedykowanym wsparciem językowym. Jednak dostępność tego rodzaju wsparcia jest różna w różnych miejscach w kraju.

Wielu nastolatków zapisanych do polskich szkół kontynuuje również naukę online w systemie ukraińskim.  – Większość z nich nie chce rezygnować z ukraińskiego systemu na wypadek powrotu do domu – mówi Joanna.

Rozmowy z polskimi nauczycielami, pracownikami administracji oświatowej i doradcami zawodowymi ujawniły, że poruszanie się po systemie edukacji może być bardzo trudne. Główną barierą jest to, że lekcje prowadzone są w języku polskim. Co więcej, opcje edukacyjne nie są przedstawiane w sposób, który odzwierciedlałby obawy uchodźców z Ukrainy, którzy chcą wiedzieć, jak ich wybór wpłynie na ich przyszłość zawodową i akademicką, a także na możliwość powrotu do domu.

* Drzewo decyzyjne

A co, gdyby jednak mieli dostęp do doradcy edukacyjnego i zawodowego, który mówiłby ich językiem? Co, jeśli ten doradca pomógłby im zrozumieć opcje dostępne w ich mieście, które będą odpowiednie do ich poziomu wykształcenia i pomogą im w osiągnięciu indywidualnych aspiracji?

Aby wyjść poza „co by było, gdyby”, zespół UNICEF, Common Thread, Lanka.CX i Service Sandbox zapytał nauczycieli, pracowników administracji oświatowej, rodziców i nastolatki, co myślą o doświadczeniach związanych z podejmowaniem decyzji dotyczących edukacji w Polsce. W rezultacie zespół zaprojektował i stworzył prototyp cyfrowego narzędzia, które umożliwia ukraińskim nastolatkom przejrzenie opcji edukacyjnych w Polsce na podstawie ich konkretnej sytuacji i potrzeb. Prototyp ten jest dostępny w języku ukraińskim i dostarcza informacji potrzebnych do podjęcia w pełni świadomych decyzji. Każda z prezentowanych opcji edukacyjnych przybliża również doświadczenia innych ukraińskich nastolatków. To pomaga poczuć się mniej samotnym w tym procesie decyzyjnym.

Narzędzie to w pierwszej kolejności jest dostosowane do telefonów komórkowych. Biorąc pod uwagę, że ponad 70% ukraińskich nastolatków uczy się, korzystając z urządzeń mobilnych, zespół pracujący przy opracowaniu tego rozwiązania upewnił się, że będzie ono łatwo dostępne.

* Młodzi w centrum rozwiązań 

Polski system edukacji oferuje szeroką gamę możliwości kształcenia dla nastolatków — na poziomie szkoły średniej mają oni trzy opcje skupiające się na różnych umiejętnościach i aspiracjach. Są to studia zawodowe/szkoły branżowe, studia techniczne i ścieżka akademicka. Większość z tych opcji oferuje dodatkowe korzyści: od możliwości podjęcia pracy równolegle do nauki, przez zdobywanie doświadczenia zawodowego w ramach kursów, aż po przygotowanie do wejścia na rynek pracy. 

Aplikacja została stworzona i przetestowana wspólnie z ukraińską młodzieżą. Obecnie jest dostępna na portalu informacyjnym Spilno w języku ukraińskim: https://spilnoinpl.org/guides/robota-i-navchannia-v-polshchi

Trwają prace nad dostosowaniem aplikacji do języka polskiego. Instytucje i organizacje zainteresowane korzystaniem z narzędzia pro bono, proszone są o kontakt z UNICEF: mkacprzak@unicef.org.

Narzędzie to może być pomocne nie tylko ukraińskim nastolatkom. Polski system edukacji przechodzi obecnie czas reform. Testy przeprowadzone z polskimi pracownikami oświaty wykazały, że polskim nastolatkom brakuje jasności co do dostępnych dla nich możliwości edukacyjnych i chętnie skorzystaliby z porad, które pomogłyby im podjąć świadome decyzje dotyczące ich przyszłości. 

To proste rozwiązanie może pomóc nastolatkom takim jak Marta oraz jej polskim i ukraińskim rówieśnikom w podjęciu świadomych decyzji dotyczących ich edukacji, nawet w obliczu niepewnej przyszłości, z którą wielu z nich się mierzy.

Tekst i fot. Materiały UNICEF

Zdjęcie reklamy numer 0
Zdjęcie reklamy numer 1

Polecam lekarza

Krzysztof Moroz - Specjalizacja – stomatolog

Leczę zęby u doktora Moroza w II Alei już od ponad 15 lat. Z czystym sumieniem poleciłbym go każdemu, kto szuka dobrego i sympatycznego dentysty w Częstochowie. Lokalizacja jest świetna - samo centrum - warunki w gabinecie bez zarzutu (RTG, tomografia szczęki), można łatwo się umówić. Leczy zęby bardzo rzetelnie, bardzo uważa, aby nic nie zabolało, od lat zajmuje się też implantami... 

Dr n.med. Mariusz Radecki - Specjalizacja Ortopeda i traumatolog

Lekarz godny polecenia, specjalista od kolana i biodra. Pełny szacunek, duża cierpliwość i wyrozumiałość do pacjenta. Dziękujemy doktorze, że jesteś ❤

Jarosław Lemański - Specjalizacja Ginekolog

Wspaniały specjalista i człowiek, lekarz z powołania. Wizyty zawsze przebiegają w miłej i nieskrępowanej atmosferze. 

Dr Dariusz Nowak - Specjalizacja Ginekolog

Lekarz z powołania, najnowszy sprzęt w gabinecie, wizyta o umówionej godzinie, szanuje czas pacjenta, wizyta w komfortowej atmosferze. Polecam

Łukasz Kopulinski - Specjalizacja Ortopeda

Bardzo dobry diagnosta, chirurg stopy, miły, serdeczny, empatyczny, cierpliwy, polecam. 

Roman Sikora - Specjalizacja neonatologii i pediatrii

Wspaniały człowiek, pełen empatii, doskonały lekarz, profesjonalista.

Piotr Ślęzak - Specjalizacja Chirurg onkolog

Cudowny człowiek. Wspaniały lekarz, który uratował mi życie 

Marek Koffel - Specjalizacja Ortopeda

Polecam lekarza. Bardzo dobry ortopeda z Przychodni Medyk centrum, po pęknięciu nadgarstka zlecił szybko prześwietlenie, następnie szybko i bezboleśnie unieruchomił nadgarstek. Pełen Profesionalizm 

Włodzimierz Koniarski - Specjalizacja Psychiatra

Najlepszy lekarz, empatyczny, rozumie, szuka i odpowiednio dobiera leczenie. Zawdzięczam mu nowe życie. Polecam z całego serca. 

Przemysł Jasnowski - specjalizacja Chirurg ogólny i onkologiczny

Wybitny lekarz i wspaniały człowiek. Pan doktor ma ogromny szacunek do pacjentów. Częstochowa powinno być dumna, że mamy u siebie takiego Lekarza 

Dr Pawel Zejler

Jest to specjalista najwyższej rangi szczególnie w dziedzinie chirurgii ręki i schorzeń narządów ruchu. Oprócz profesjonalizmu cechuje się Pan Doktor dużą wrażliwością w podejściu do pacjenta, o czym sam miałem okazję się przekonać. Szczerze polecam i dziękuję za pomoc okazaną mi po wypadku.

Marek Harasim - Ginekolog

Lekarz kompetentny, pomocny, życzliwy i bardzo sympatyczny. Atmosfera panująca w gabinecie swobodna, wręcz rodzinna. Cierpliwie odpowiada na każde pytanie, zawsze służy pomocą. Serdecznie polecam.

Piotr Ślęzak

Bardzo fajny lekarz. Wzbudza zaufanie. Ma prawidłowej podejście do pacjenta. Usunięcie znamiona przebiegło szybko, bezbolesnie i w miłej atmosferze. Dziękuję Panie doktorze i polecam innym!

Justyna Tyfel-Paluszek

Pani doktor godna polecenia, odpowiednio zdiagnozowała moją chorobę. Bardzo pozytywna, polecam z całego serca.

dr nauk med. Paweł Molga

W porządku doktor, miły, wytłumaczył wszystko, co i jak, z poświęceniem podchodzi do pacjenta. Już teraz wiem, co robić dalej.