78 lat temu zlikwidowano „małe getto”
2021-06-30
28 czerwca na Cmentarzu Żydowskim upamiętniono kolejną rocznicę likwidacji tzw. „małego getta” – informuje Biuro Prasowe Urzędu Miasta.
Uroczystość odbyła się w ramach obchodów Roku Pamięci o Ofiarach Częstochowskiego Getta. W imieniu władz miasta kwiaty w asyście Straży Miejskiej złożyli wiceprzewodnicząca Rady Miasta Jolanta Urbańska i zastępca prezydenta Bartłomiej Sabat.
Getto w Częstochowie, obejmujące w dużym stopniu obszar przedwojennej dzielnicy żydowskiej, powstało 9 kwietnia 1941 roku na mocy rozporządzenia okupacyjnego komisarza miasta (Stadthauptmanna) Richarda Wendlera. Znalazło się w nim ok. 40 tys. żydowskich obywatelek i obywateli miasta.
22 września 1942 r. Niemcy rozpoczęli likwidację getta. Zakończyli ją 8 października. 38.250 Żydów wywieziono do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Treblinka II, a 2 tys. osób rozstrzelano i pochowano w masowych grobach przy ul. Kawiej.
Pozostałe około 5–6 tys. osób przesiedlono w listopadzie 1942 r. do tzw. „małego getta”, które obejmowało ulice w rejonie Starego Rynku: Nadrzeczną, Garncarską, Kozią, Senatorską i Mostową. W większości byli to młodzi ludzie skierowani do przymusowej pracy w zakładach zbrojeniowych Hasag (Hugo Schneider AG). W „małym getcie” panował wyjątkowy terror; część Żydów rozstrzelano, część wywieziono do innych gett lub obozów przymusowej pracy.
26 czerwca 1943 r. Niemcy rozpoczęli akcję ostatecznej likwidacji „małego getta”. Bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej, która się tam zawiązała, stawili opór i zmusili Niemców do zdobywania prowizorycznych „bunkrów” przy ul. Nadrzecznej. W walkach i masowych egzekucjach zginęło 1500 Żydów. 30 czerwca opór został zdławiony i około pół tysiąca Żydów spalono żywcem w getcie. Pozostałych 3900 zgromadzono w trzech obozach pracy przymusowej: Apparatebau (fabryka „Peltzery”), Warthewerk (fabryka „Warta”) i Eisenhütte (Huta Częstochowa).
W związku z 80. rocznicą utworzenia getta, Rada Miasta Częstochowy zdecydowała, że rok 2021 będzie Rokiem Pamięci o Ofiarach Częstochowskiego Getta. Inicjatywę poparło Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Częstochowie.
Fot. Łukasz Kolewiński / Biuro Prasowe Urzędu Miasta
Polecam lekarza
