Mamo, ja nie chcę wojny

Plenerowa wystawa „Mamo, ja nie chcę wojny” będzie od 19 lipca pokazywana na pl. Biegańskiego.

Mottem projektu jest sentencja Janusza Korczaka „Dziecko nie jest żołnierzem, nie broni ojczyzny, choć z nią cierpi”.

– Wraz z Państwem chcemy spojrzeć na wojnę oczami dzieci, i wsłuchać się w ich emocje, uznając wykonane przez nie prace za niezwykle przejmujące świadectwa wojny – zapowiadają organizatorzy.

Na wystawie będą pokazane historyczne rysunki polskich dzieci z roku 1946, będące zapisem ich przeżyć z czasu II wojny światowej i okupacji niemieckiej 1939-1945, przechowywane w Archiwum Akt Nowych w Warszawie, w zespole Ministerstwa Oświaty z lat 1945–1966  oraz  współczesne rysunki dzieci ukraińskich, związane z wojną toczącą się obecnie w Ukrainie, gromadzone na portalu Mom I see war.

– Chcemy pokazać, że wojna wygląda w oczach dziecka zawsze tak samo. Niezależnie od miejsca i czasu jest wielkim złem, a dziecko zawsze jest w niej ofiarą – wyjaśniają twórcy. – Podobieństwo historycznych i współczesnych prac poraża. Dzieci rysują czołgi, samoloty zrzucające bomby, pożary i eksplozje. Rysują rannych i zabitych, zrujnowane domy, mogiły. Rysują siebie i swoją rodzinę, ewakuację i ucieczkę. Ale rysują też nadzieję i swoje marzenia na przyszłość. Łącząc obrazy i słowa w grupy tematyczne: walka, okupacja, rodzina, represje, opór, zniszczenia, zwycięstwo-nadzieja, chcemy podkreślić, jak bardzo podobne są do siebie scenariusze wojen zaborczych. Zmienia się czas, zmienia się miejsce, zmieniają się dziecięcy świadkowie, ale wojna zawsze jest taka sama: „Wojna nie widzi, nie słyszy, nie czuje” (J. J. Letria).

Obecnie w zasobie Archiwum Akt Nowych w Warszawie znajduje się ponad 7000 rysunków. W większości są to prace o tematyce wojennej tworzone w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w 1946 w tygodniku „Przekrój” za zgodą ówczesnego Ministerstwa Oświaty.

W ramach wciąż rozwijającego się ukraińskiego projektu Mom, I see war zebrano dotychczas ponad 10.000 rysunków o wojnie i pokoju w Ukrainie. 

Różnorodność dziecięcych emocji zapisanych przez dzieci w obrazach - od strachu i rozpaczy, po nadzieję i wiarę w zwycięstwo -  pokazuje wyraźnie, że świat dziecka i świat wojny to dwa różne światy.

Wystawa „Mamo, ja nie chcę wojny! Polsko ukraiński - projekt archiwalny” będzie realizowana przez całą sieć Archiwów Państwowych. Dzięki temu wystawa w formie planszowej zostanie zaprezentowana w tym samym czasie w wielu miastach w Polsce, docierając do szerokiego grona odbiorców.

W Częstochowie będzie ją można oglądać do 18 sierpnia.

Projekt i koncepcja: dr Dorota Sadowska (Uniwersytet Warszawski), Mariusz Olczak (Archiwum Akt Nowych). Opracowanie i realizacja: prof. Olha Kulinich (Uniwersytet im. T. Szewczenki w Kijowie), Daria Koval (projekt Mom I see war), Mariusz Olczak (Archiwum Akt Nowych), dr Dorota Sadowska (Uniwersytet Warszawski), Agnieszka Wopińska (Archiwum Akt Nowych). Opracowanie graficzne: Beata Świerczyńska (Archiwum Akt Nowych). Źródła rysunków i tekstów: Archiwum Akt Nowych w Warszawie,  Projekt „Mom I see war/Мамо, я бачу війну”, Ukraina, Kijów.