Miniony rok i plany Centrum Usług Komunalnych

Paula Nogaj: Jaki był 2023 rok dla Centrum Usług Komunalnych? Jakie działania i akcje udało się przeprowadzić?

Łukasz Kot: Nasza aktywność w ubiegłym roku obejmowała serię działań edukacyjnych, zwiększających świadomość edukacyjną co do prawidłowej segregacji odpadów. W ramach jednej z takich akcji, 22 kwietnia z okazji Międzynarodowego Dnia Ziemi sprzątaliśmy bulwary Warty. Innym wydarzeniem, w którym mieszkańcy Częstochowy mieli okazję wziąć udział, była gra plenerowa „Inwestuj w naszą Planetę”. Opracowali ją studenci Politechniki Częstochowskiej z Wydziału Infrastruktury i Środowiska oraz koła naukowego GeneInUse. Spotkanie to umożliwiło również pozbycie się zalegających w naszych domach zużytych sprzętów elektrycznych i elektronicznych. W tym zakresie realizowaliśmy też projekt „Elektryczne śmieci”. W ramach współpracy z firmą MB Recycling ułatwiliśmy częstochowianom prawidłową segregację odpadów – rozstawiliśmy w mieście 29 czerwonych pojemników do zbiórki drobnych elektroodpadów. Z kolei wraz z firmą STALA Group prowadziliśmy bezpłatną usługę odbioru sprzętu elektrycznego i elektronicznego, baterii oraz akumulatorów. To także akcja, która ma zwiększyć ekologiczną świadomość społeczną konsumentów i nabywców takiego sprzętu.
PN: CUK od lat prowadzi także akcję „Łap deszczówkę, pij kranówkę”.
Łukasz Kot: Zgadza się. To kolejna akcja dla mieszkańców, promująca proekologiczne postawy. W ramach programu mieszkańcy otrzymali zbiorniki na wodę deszczową, którą następnie można było wykorzystać do podlewania ogrodu czy trawnika. Dzięki temu udało się lepiej zagospodarować wodę opadową, ale też łagodzić skutki suszy i przede wszystkim – oszczędzać wodę. Chcemy też zachęcać mieszkańców do rezygnacji z butelek z tworzyw sztucznych, dlatego w zestawie ze zbiornikiem na wodę deszczową rozdawaliśmy butelki i termosy wielokrotnego użytku.
Podobny charakter miała akcja „Kompostujesz, zyskujesz” – mieszkańcy odbierali bezpłatne kompostowniki, które dają możliwość wyprodukowania wartościowego kompostu, a jednocześnie świetnie wpisują się w idee zagospodarowania odpadów w obiegu zamkniętym.
Dbałość o ekologię była szczególnie widoczna we wrześniu, kiedy zorganizowaliśmy Eko Piknik. Na pl. Biegańskiego odbyły się wówczas: uroczyste miodobranie, warsztaty trash art, pokaz łazików marsjańskich, ekomilionerzy, wystawa – las w szkle oraz ekologiczny turniej szachowy. Uczestnikami wydarzenia były dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, bo świadomość ekologiczną chcemy kształtować już u najmłodszych.
PN: W ubiegłym roku Częstochowa przystąpiła również do programu „Czyste, Zielone Miasta”. Na czym polega ta akcja?
Łukasz Kot: Zgadza się. 7 października na terenach Promenady Czesława Niemena i Lasku Aniołowskiego podczas ekologicznego spotkania wspólnie sprzątaliśmy tereny lasku i sadziliśmy drzewa. Zorganizowaliśmy też ekologiczne zagadki z zakresu kroniki życia drzew, leśnej apteki czy ekomemorów – i tutaj ponownie pomogła nam Politechnika Częstochowska. Ale nie była to jedyna akcja sadzenia drzew – w listopadzie razem z dziećmi i młodzieżą zasadziliśmy „elektryczny las”. Dzięki temu, że udało nam się zebrać ponad 53 tys. Kg zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, Częstochowa wygrała ponad pół tysiąca sadzonek drzew. Zatroszczyliśmy się też o drzewka świąteczne i w ramach akcji „Zabierz swoją choinkę do domu” namawialiśmy mieszkańców, by zastępowali sztuczne choinki żywymi drzewkami, a następnie wykorzystali je w przydomowych ogrodach czy do produkcji kompostu.
PN: Świadomość ekologiczną rozbudzacie również poprzez sztukę – w jaki sposób?
Łukasz Kot: Wraz z Teatrem Katarynka przy współpracy z firmą TetraPak 27 listopada zorganizowaliśmy ekospektakl „Frania Recykling, Cztery Żywioły i Ekodancing”. Była to kolejna edycja ekologicznych występów w ramach kontynuacji programu o selektywnej zbiórce opakowań wielomateriałowych.
PN: W ubiegłym roku wprowadzono też ogólnodostępne pojemniki na przeterminowane leki. Jakie korzyści niesie ze sobą taka inicjatywa?
Łukasz Kot: Każdy pojemnik ma trzy wrzutnie, by oddzielić od siebie wyrzucane syropy, igły i strzykawki oraz blistry z tabletkami. Pojemniki wykonano z grubej stali, aby utrudnić osobom postronnym dostęp do materiałów niebezpiecznych. Cały proces pozbywania się przeterminowanych leków jest darmowy i ogólnodostępny. Pojemniki znajdują się w dwóch lokalizacjach miasta: przy ul. Waszyngtona 5 (przy budynku Urzędu Miasta Referatu Komunikacji Wydziału Spraw Obywatelskich) i przy al. Wolności 30 (teren Centrum Usług Komunalnych). Pojemniki te są odpowiedzią na potrzeby mieszkańców dotyczące umożliwienia utylizacji przeterminowanych środków medycznych.
PN: Prowadzicie też sobotnie zbiórki elektroodpadów w różnych dzielnicach. Czy cieszą się dużym zainteresowaniem mieszkańców?
Łukasz Kot: Weekendowe zbiórki elektroodpadów to dość świeży projekt CUK. Naszym zdaniem na efekty zbiórek znaczący wpływ ma kampania informacyjno-edukacyjna i duża częstotliwość odbioru zużytego sprzętu – zbiórki są systematyczne i odbywają się w stałych, strategicznych punktach miasta. Dzięki temu odpady nie trafiają na składowisko, lecz są unieszkodliwiane lub poddawane odzyskowi. Podjęte działania zapewnią minimalizowanie ich negatywnego oddziaływania na środowisko i właściwe postępowanie z odpadami. Uważamy, że konsekwencja działań będzie kluczem do sukcesu.
PN: Czy zatem prowadzone kampanie przyczyniły się do poprawy świadomości mieszkańców w zakresie segregacji śmieci?
Łukasz Kot: Świadomość ekologiczna społeczeństwa ma dziś kluczowe znaczenie. Czy się zmieniła na przestrzeni ostatnich lat? Na pewno tak!
Na świadomość ekologiczną na pewno ogromny wpływ ma edukacja ekologiczna, zaczynająca się od najmłodszych lat i niekończąca się na etapie szkolnym. To nierzadko również priorytet w miejscach pracy czy środowisku dorosłych. Mieszkańcy mają świadomość, wiedzą i stosują w miejscach pracy i środowisku domowym zasady Gospodarki Obiegu Zamkniętego. Za kształtowanie postaw i zachowań ekologicznych każdy jest odpowiedzialny indywidualnie, ale dużą rolę odgrywają również instytucje, które w swoich kompetencjach posiadają ten zakres. My w tym celu działamy na naszej stronie internetowej, na Facebooku i poprzez aplikację EcoHarmonogram. Kontynuacja kampanii „Gdzie ten odpad” oraz „Gdzie wyrzucić” na profilu Centrum Usług Komunalnych na Facebooku to jedno z takich narzędzi informacyjnych. Dzięki niemu mieszkańcy wiedzą, jak prawidłowo segregować odpady. Nie wszyscy jednak korzystają z mediów społecznościowych, dlatego przygotowujemy też materiały edukacyjne w postaci plakatów, słownika poprawnej segregacji czy ulotek informacyjnych.
PN: Jakie są obecne wyzwania związane z gospodarką odpadami w Częstochowie i jak Centrum Usług Komunalnych zamierza im sprostać?
Łukasz Kot: Największym wyzwaniem jest zdecydowanie osiągnięcie poziomów recyclingu. To ogromny problem każdej gminy w Polsce. Przypominam, że w przypadku niewypełnienia tego obowiązku gmina, a więc każdy mieszkaniec, będzie płacić karę. Dodatkowo sytuację gmin może pogorszyć system kaucji, które wyeliminują z systemu opakowania plastikowe i szklane, a zakładane poziomy odzysku nie ulegną pomniejszeniu.
PN: Jakie więc innowacje lub nowe projekty są obecnie w trakcie realizacji? Czy planowane są nowe usługi lub udogodnienia dla mieszkańców?
Łukasz Kot: Najważniejsza zmiana dotyczy sposobu składania deklaracji przez internet. Przykłady z innych miast wskazują, że mieszkańcy najczęściej zajmują się tym poza godzinami pracy urzędu, dlatego od 1 kwietnia ruszy innowacyjny system obsługi petentów przez internet. Szczegóły poznają Państwo pod koniec marca tego roku.
PN: Jesteśmy coraz bardziej świadomym społeczeństwem, które zwraca się w stronę natury. Chcemy przede wszystkim więcej zieleni, więcej miejsc, gdzie można się zrelaksować, obcując z przyrodą. Jakie zielone inwestycje planowane są teraz priorytetami w naszym mieście?
Łukasz Kot: Mogę już zdradzić, że w planach mamy aż 4 duże inwestycje. Po pierwsze – Plac Rady Europy. Chodzi o zazielenienie placu przed Dworcem Głównym w Częstochowie. Powinien zyskać nową fontannę oraz parking na rowery i hulajnogi. Będzie zdecydowanie więcej zieleni, oczywiście przy zachowaniu funkcjonalności placu, który przede wszystkim służy podróżującym: częstochowianom, turystom, pielgrzymom czy osobom przyjeżdżającym tutaj do pracy, szkoły, do lekarza.
Kolejna inwestycja będzie realizowana na Promenadzie im. Czesława Niemena. To długo wyczekiwany projekt zmiany nawierzchni i małej architektury. Co więcej, z badań opinii publicznej wynika, że wielu częstochowian oczekuje utworzenia dużej, nowej zielonej przestrzeni. Stąd też plany utworzenia Parku nad Wartą. Jest to jeden ze sposobów zabezpieczania tego miejsca przez pojazdami 4x4 czy motorami enduro, które teraz niszczą drogi, hałasują i stanowią zagrożenie dla spacerujących. Ostatnia duża zaplanowana zmiana to rewitalizacja placu Biegańskiego. Tam chcemy przede wszystkim powiększyć część zieloną, umożliwić odpoczynek, ale także zbudować całoroczne kawiarnie. Realizacja wszystkich pomysłów zależy od pozyskania środków zewnętrznych, z tym, że finansowanie Promenady Niemena oraz Placu Rady Europy jest zdecydowanie bardziej osiągalne.
PN: Znamy Pana jako miłośnika jazdy na rowerze. Mocno angażuje się Pan w to, by Częstochowa była miastem sprzyjającym rowerzystom. Częstochowski Rower Miejski jest już bardzo popularny wśród mieszkańców. Niebawem rozpocznie się kolejny sezon. Czy czekają nas jakieś zmiany?
Łukasz Kot: Najważniejsza zmiana to wprowadzenie rowerów 4. generacji. Umożliwi to przede wszystkim inny sposób oddawania rowerów – od początku sezonu za dodatkową opłatą rower będzie można pozostawić poza stacją. Będzie to płatne dodatkowo 10 zł. Natomiast osoba, która odprowadzi rower na stację, zyska 5 zł na kolejne wypożyczenia. Podobny system działa m.in. we Wrocławiu, gdzie prawie 80% rowerów pozostawionych poza stacją jest oprowadzane przez innych użytkowników. Nie zmieni się natomiast liczba stacji ani liczba rowerów.